درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی

* ملا میر محمد صحاف از صحافان قرن سیزدهم است. از آثار او صحافی کتاب " مهمات المسلمین " تالیف میر محمد حسینی بخاری حنفی است که به شماره ۳۶۴۹۸ در کتابخانه ملی ایران نگهداری می شود. توضیحات صحافی:روی نیم‌ترنج جلد، عبارت "عمل ملا میرمحمد صحاف" ضرب شده است. ( سایت اینترنتی کتابخانه ملی ایران)* .ملا حسین صحاف باشی از صحافان کتابخانه آستان قدس رضوی در قرن سیزدهم هجری است . بدستور ركن الدوله والی خراسان و دستیاری ملاحسین صحاف باشی آستان قدس نسخه ای از " قران کریم به خط ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری در سال ۹۲۷ ه. ق. کتابت شده بود ، وصالی و صحافی شده است. ( راهنمای گنجینه قرآن آستان قدس ص )* سید حسن صحاف اصفهانی . اواخر قرن سیزدهم هجری . ( فهرست كتابخانه آیة الله گلپایگانی . ج.۲ ص )* محمد صادق روشن اردستانی ( م ۱۳۰۵ ق. ) . شاعر و ادیب عارف. از نوادگان ملا محمد صادق اردستانی حکیم و عارف عصر صفوی است. از اساتید صحافی بوده و دارالخلافه خاصه در تهران به صحافی مشغول بود ( اعلام اصفهان ج ۳ ص ۴۶۵و ۴۶۶ )* کاظم از صحافان نیمه دوم قرن سیزدهم هجری است و او به احتمال قوی ساکن اصفهان بوده است. . از آثار او جلد و صحافی کتاب " انوار الریاض " تالیف : سید محمد شهشهانی است که به شماره ۱۷۴۹۸ در کتابخانه ملی ایران وجود دارد. نوع و تزیینات جلد: مقوایی روكش تیماج مشكی ضربی با ترنج دو سر ترنج با طرح گل و بوته و طرح كتیبه كه نام صحاف درون نقش كتیبه ها« عمل كاظم ۱۲۷۸» به شیوه سوخت ضربی كلیشه شده است . ( فهرست نسخه های خطی كتابخانه ملی ایران. ج.۴۹ ص ) اثر دیگر او جلد و صحافی کتاب " کلیات سعدی " است که به شماره ۱۸۵۸۱ در کتابخانه ملی ایران وجود دارد. نوع و تز ئینات جلد:مقوایی رویه تیماج قهوه‌ای روشن ضربی درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...

از آغاز تا قرن هشتم هجری* ابومنصور محمّد بن احمد بن محمّد بن ابراهیم وراق معروف به «ابن خبّاز»، از محدّثین اصفهان در قرن چهارم هجری است. از دارکی، ابن جارود، فضل بن خصیب و محدّثین هم طبقه او روایت کرده است. حافظ ابونُعیم از او روایت می کند. وی در سال ۳۶۰ ق وفات نمود. ( ذکر اخبار اصفهان ج۲ ص ۲۹۹ ) * ابوالوفاء کامل بن مُکرم بن محمد بن عمرو بن وردان تمیمی سمرقندی ورّآق، از محدثین است و از ابومیمون یوسف بن هاشم و از محدثان مصر و شام حدیث نقل کرده است. ( القند فی ذکر علماء سمرقند ص ۶۹۶ )* ابونصر فتح بن عمرو وراق کِسِّی تمیمی ( م. ۲۵۹ ق. ) از محدثان سمرقند است. از ابی مقاتل ؛ یزید بن هارون ؛ عبدالرزاق بن همام طنافسی ؛ نضر بن شمیل روایت کرده است . محمود بن عنبر نسبی؛ ابویعقوب اَبّار سمرقندی و محدثان کِسّ و سمرقند و ماوراء النهر از او روایت کرده اند. * ابوالحسن علی بن محمد ورّاق سرخسی ؛ از محدثان ساکن سمرقند بود و در آنجا شیخ امامِ زاهدِ علی بن احمد سنکباثی حدیث شنید . ( القند ص ۵۵۱ )* قاضی ابوالقاسم ابراهیم بن محمد بن سلیمان وراق سمرقندی از محدثان است و ابوالعباس صغّانی از او حدیث نقل کرده است . ( القند ص ۵۸ ، التحبیر ج ۱ ص ۵۵۸ )* ابوعلی اسماعیل بن یحیی ورّاق سمرقندی از محدثان است و از احمد بن نصر عتکی، عبد بن حمید کشی و ابی اللیث بخاری حدیث نقل کرده است و ابوعلی محمد بن محمد بن حادث حافظ سمرقندی از وی ( ابوعلی وراق سمرقندی ) روایت می کند. ( القند ص ۶۳ )* ابونعیم جابر بن هاشم ورّآق سمرقندی از محدثان است.از معروف بن حسان حدیث روایت می کند و ابن مسعود سمرقندی از او حدیث نقل می کند. ( القند ص ۱۲۲ )* ابوالازهر زاهر بن خالد بن عمرو وراق بخاری سمرقندی. ( م. ۲۵۶ ه. ق. ) از محدثان است . اهل درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...

* خواجه توره صحاف . از صحافان عصر صفویه و احتمالا قرن یازدهم هجری است. جلد و صحافی کتاب " مفاتیح الاعجاز " تالیف : محمد بن یحیی لاهیجی از آثار اوست که به شماره ۹۲۹۲ در کتابخانه ملی ایران وجود دارد. مشخصات جلد این کتاب : مقوایی، روکش کاغذروغنی مشکی ، ترنج با نقش گل و بوته و دو سر ترنج که درون آن عبارت « عمل خواجه توره صحاف » ضرب شده ، جدول حاشیه ، بنقوش تسمه ای ، آستر کاغذ آبی . ( سایت اینترنتی کتابخانه ملی ایران )* میر خواجه صحاف ؛ از صحافان ماوراء النهر است. از آثار او جلد و صحافی کتاب " الدره الفرید فی التجوید " تالیف : حافظ کلان قاری بخاری است که به شماره pac-۴۹۱/ در کتابخانه انستیتیو ككلیدرزه تفلیس وجود دارد . نوع و تزیینات جلد: طرف اول جلد تیماج ساغری یشمی،‌ دارای ترنج،‌ سرترنج، لچك و كتیبه هایی در حاشیه جلد و ضربی، طرف دوم: كاغذی با مقوا، به رنگ حنائی دارای ترنج و سرترنج و مجدول، ضربی، در سرترنج نوشته شده است:«عمل میر خواجه صحاف» عطف: تیماج قرمز و درون طرف اول جلد دارای ترنج، سرترنج و لچك طلائی است و در سرترنج نوشته شده است:«ملا حكیم ابن ملا محمدرحیم» ( فهرست تفصیلی نسخ خطی فارسی انستیتو ككلیدزه تفلیس. ج.۲ ص ) * ملا کیمیا نظر صحاف از صحافان ساکن هند است . از آثار وی " فرهنگ جهانگیری " تالیف : جمال الدین انجو می باشد . این نسخه به شماره C ۳۰۷ (b ۴۷۳) در کتابخانه فرهنگستان علوم روسیه در سن پترزبورگ وجود دارد . نوع و تزیینات جلد: صحافی مقوائی ضخیم با پوشش كاغذ سبز رنگ، با عطف چرمی قرمز از پوست بز، بر روی جلد تزیینات ترنج و نام صحاف «عمل ملا كیمیا نظر صحاف» به تصویر كشیده شده است. برخی صفحات این نسخه بازسازی گردیده است. ( فهرست توصیفی نسخه های خطی فارسی انستیتو شرق شناسی س درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...

رساله تاجیه : باب چهارم - در احوال رجال دیوانی و بزرگان و ارکان ملوک* گردآوری و پژوهش : غلامرضا نصراللهی۱. تاج الدین ابوبکر مستوفی قزوینی . از مستوفیان مشهور قزوین در قرن هفتم هجری است . نسبتش به حر بن یزید ریاحی می رسد. تا اواخر قرن هفتم هجری زنده بوده و فرزندش حمد الله مستوفی مورخ برجسته و مولف کتاب " نزهه القلوب " و " تاریخ گزیده " است.۲. ملک تاج الدین نصر ؛ از ملوک سیستان در قرن ششم هجری ۳. ملک تاج الدین حرب از ملوک سیستان د قرن هفتم هجری درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...

از آغاز تا قرن هشتم هجری* ابومنصور محمّد بن احمد بن محمّد بن ابراهیمورّاق معروف به «ابن خبّاز»، از محدّثین اصفهان در قرن چهارم هجری است. از دارکی، ابن جارود، فضل بن خصیب و محدّثین هم طبقه او روایت کرده است. حافظ ابونُعیم از او روایت می کند. وی در سال ۳۶۰ ق وفات نمود. ( ذکر اخبار اصفهان ج۲ ص ۲۹۹ ) * ابوبکر محمّد بن عبداللّه بن حارث صحاف از محدثان قرن ششم هجری است و ابواحمد عبدالملک بن محمّد بن عبدالملک بن حسین بن عبدویه بن سعید واعظ عطار مستملی از او حدیث نقل می کند . ( التّحبیر، ج ۱ ص ۴۸۹ ) * ابومطیع محمّد بن عبدالواحد مصری صحاف ؛ از محدثان قرن ششم هجری * ابوعلی صحّاف، از محدّثین اصفهان است، و احمد بن محمّد بن اشته مدینی از او روایت نموده است. ( ذکر اخبار اصفهان، ج۱ ص ۱۰۳ )* ابوبکر احمد بن محمّد بن حسنویه صحاف ، از محدّثین اصفهان در قرن سوم هجری است. او از علیّ بن عبداللّه بن مبشر واسطی و دیگران روایت می کند. وفات او قبل از سال 270ق روی داده است.* ابوالمطهّر مجلّدی، از ادباء و دانشمندان اصفهان است، در صرف و نحو و لغت و انشاء مهارت داشته، و مافرّوخی او را در ردیف متقدّمین ذکر نموده است . ( محاسن اصفهان ص ۳۲ ) قرن نهم و دهم هجری قوام الدین مجلد تبریزی از صحافان و تذهیب کاران و نقاشان قرن نهم هجری . وى در تذهیب و تشعیر و طراحى و ترسیم نقوش و ارائه چرمهاى سوخته و معرق و طراحى قالبهاى مخصوص و سایر آرایش و پیرایش جلدسازى و فن نگارگرى شهرت داشت و از استادان طراز اول دوران خود بود. صنعت معرق و مشبك و منبت‏كارى بر روى جلدها و سایر تزیینات جلدسازى از اختراعات ارزنده این استاد است. وى از استادان طراز اول جلدسازى به شمار مى‏رود. وقتى آوازه‏ى شهرتش به دربار بایسنقر میرزا در هرات رسید، بای درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...

اصفهان از دیرباز شهر هنر و فرهنگ بوده و کتاب و کتابخانه و کتابخوانی در آن جایگاهی مهم داشته است. هنرمندان رواق و صحاف و تذهیب کار نیز در این میدان هنرنمایی کرده و آثار ارجمندی آفریده اند. در این مقاله زندگینامه تعدادی از صحافان قدیم اصفهان که توانستیم در منابع مختلف جمع آوری کنیم می آید :* ابوعلی صحّاف، از محدّثین اصفهان است، و احمد بن محمّد بن اشته مدینی از او روایت نموده است. ( ذکر اخبار اصفهان، ج۱ ص ۱۰۳ ) * ابوبکر احمد بن محمّد بن حسنویه صحاف ، از محدّثین اصفهان در قرن سوم هجری است. او از علیّ بن عبداللّه بن مبشر واسطی و دیگران روایت می کند. وفات او قبل از سال 270ق روی داده است.* محمد صحاف اصفهانی از صحافان قرن یازدهم هجری است. فرزندش محمّد تقی متخلص به " مسیر " از شاعر معاصر میرزا محمّد طاهر نصرآبادی بوده است. ( تذکره نصرآبادی، ج ۱ ص ۱۸۸ .)* آقا محمّد تقی صحاف بن ملّا محمّد ابراهیم مقدّس، از هنرمندان ذوالفنون و مجهول القدر اصفهان است. او از نوادر روزگار و از نوابع این دیار بود که نظیر این هنرمند را، زمانه کمتر به خود دیده است. به قول مرحوم استاد همائی:«حقّاً صد مرد در یک تن و مجمع الصّنایع هنر صحافی و نقاشی و طراحی و تذهیب و خوشنویسی و سوخت سازی و معرق سازی چرمینه و ساختن فانوس های فنری قدیم و تهیه انواع رنگ و روغن های نقاشی و امثال آن بود.»آثاری چند از او بر جای مانده که به برخی اشاره می شود.1. کتیبه سردر مسجد صفا در محلّه شهشهان، به خط ثلث و به تاریخ سال 1290ق. 2. کتیبه سردر و داخل مسجد رکن الملک که نام خود را «محمّد تقی بن ابراهیم اصفهانی» در کتیبه آورده است. 3. سنگ نوشته قبر میر محمّد هادی و میر محمّد اسماعیل پاقلعه ای واقع در تکیه آغاباشی در تخت فولاد، همچنین در هنگا درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...

این رساله در شرح حال اجمالی رجال مشهور و ملقب به تاج الدین ( و ایضاً تاج الدوله ، تاج الاسلام ، تاج الملک ، تاج الواعظین و ...) نوشته می شود.* نام این ۴ نفر در " منشآت در ستایش رشیدالدین فضل الله وزیر " ( نسخه شماره ۱۸۸/۳ ج موجود در کتابخانه دانشکده دانشکده ادبیات دانشگاه تهران ) آمده است :- تاج الدین محمد اخلاطی- تاج الدین ابومحمد عبدالله بن عمرو بن احمد ورقینی ( قاضی تبریز )- تاج الدین علی بن یونس دزماری- تاج الدین علی بن محمود بن محمد خراسانی یازری) فهرست دانشکده ادبیات دانشگاه تهران ج ۱ ص ۴۸۰ )* در جُنگ اشعار شماره ۲۴۴۶ کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شهرهایی از این شاعران وجود دارد :- تاج الدین عمر بن مسعود- تاج الدین اسماعیل باخرزی- تاج الدین سمرقندی- تاج الدین آبی سرخسی- تاج الدین ریزه- تاج الدین جاجرمی( فهرست مرکزی دانشگاه تهران ج ۹ ص ) درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...

رساله تاجیه* گردآوری و پژوهش : غلامرضا نصراللهیغرض از تصنیف این رساله بیان ترجمه ی احوال جمعی از شعراء و فضلاء و اهل قلم و کارگزاران دیوانی ملقب به تاج است و این رساله را چهار باب است :باب اول - در احوال شعراء ‌و ادباء و مترسلین و ارباب قلمباب دوم - در احوال خطاطان و کاتبانباب سوم - در احوال علماء و فضلاء و حکماءباب چهارم - در احوال رجال دیوانی و بزرگان و ارکان ملوکباب اول - احوال شعراء ‌و ادباء و مترسلین و ارباب قلم۱. تاج الدین بخاری ، شاعر ادیب که شعری از او در " مجمع البحور " ( نسخه شماره ۸۵۱ کتابخانه دکتر حسین مفتاح در تهران ) وجود دارد. ( نشریه نسخه های خطی ج ۷ ص ۲۱۹ )۲. تاج الدین اسماعیل سرخسی ؛ از شاعران و ادیبان قرن هجری است عوفی در کتاب " لباب الالباب " می نویسد : " الاجل تاج الدین اسماعیل باخرزی که از اکابر و اعیان باخرز بود و ذات او مجمع فضایل و مفاخر هر جوهر نادری که از قعر بحر خاطر جوهری ضمیر او در سلک کلک کشیدی ، لؤلؤ لالا بودی و هر معنی بکر که نتیجه ٔ بنات فکر او بودی بانگشت احتقار در دیده ٔ ابکار جنان و دلبران جهان زدی این غزل از لطف لفظ او نمونه ای است و از گل چمن فضل او گونه ای می گوید:غزلتا خبر وصل آن نگارنیایدگلبن امید من ببار نیایدتا که نیاید نگار من بکنارم حسرت و درد مرا کنار نیایدتا سر آن زلف بی قرار نگیرم در دل بی صبر من قرار نیایدتا که ورا در بر استوار نگیرم زندگی خویشم استوارنیایدجان وجوانی مرا ز بهر تو بایست بی تو کنون هر دوم بکار نیایدچشم ندارم بروزگار وصالت بخت من این روز و روزگار نیایداز تو و هجر تو زینهار نخواهم کز تو و هجر تو زینهار نیاید.غزلتا بکوی تو ره گذر دارم کافرم گر ز خود خبر دارم دل ربودی و قصد جان داری رسم و آیین تو زبر دارم غمت ا درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...